АНУ-ын Батлан Хамгаалах Салбарын түүхэн товч танилцуулга:

Эхлэл (1776–1860)

1776 он: Жорж Вашингтоны санаачилгаар Springfield Armory байгуулагдаж, анхны төрийн зэвсгийн үйлдвэрүүд бий болов. 1800-аад он: Eli Whitney, Samuel Colt зэрэг инженерүүд бүхий зэвсгийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлж, үйлдвэрлэлийн хувьсгалд хувь нэмэр оруулав. Америкийн Иргэний дайн: Хойд бүсийн үйлдвэрлэлийн давуу тал ялалтад нөлөөлсөн.

Дэлхийн дайнууд ба аж үйлдвэрийн өсөлт (1914–1945):

Дэлхийн I дайн: АНУ зэвсэг, сум, хангамж нийлүүлж эхэлсэн ч өөрийн онгоц үйлдвэрлэх чадамж муу байв. Дэлхийн II дайн: “Ардчиллын зэвсгийн агуулах” хэмээн нэрлэгдэж, Ford, GM, Frigidaire зэрэг компаниуд цэргийн үйлдвэрлэлд шилжсэн. Liberty Ships: 1 хоногт хөлөг онгоц үйлдвэрлэх хүртэл үйлдвэрлэлийн хурд нэмэгдсэн.

Хүйтэн дайн ба цэргийн аж үйлдвэрийн цогцолбор (1947–1991)

1950 он: Defense Production Act батлагдаж, байнгын батлан хамгаалах үйлдвэрлэлийн суурь тавигдав. Eisenhower-ийн анхааруулга: Цэргийн аж үйлдвэрийн цогцолборын нөлөөнөөс болгоомжил хэмээн 1961 онд хэлсэн. NASA, ARPANET зэрэг төсөл нь цэргийн R&D-ээс (Судалгаа ба Хөгжил) үүдэлтэй.

Орчин үе (1991–2025)

Зөвлөлт Холбоот Улс (ЗХУ) задран унаснаар: Батлан хамгаалах зардал буурч, олон компаниуд нэгтгэгдэв. 9/11 ба терроризмын эсрэг дайн: Батлан хамгаалах зардал дахин өсөв.

Орчин үеийн чиг хандлага:

• Хиймэл оюун ухаан, дрон, кибер аюулгүй байдал
• Сансрын хамгаалалт, гиперсоник зэвсэг
• Хувийн хэвшлийн R&D давамгайлж эхэлсэн

Зах зээлийн хэмжээ ба өсөлт

2025 оны зах зээлийн хэмжээ: $320.9 тэрбум ам.доллар

2030 он хүртэлх өсөлтийн хандлага: Жилд дунджаар 3.58% өсөх төлөвтэй

Гол хөтлөгч хүчин зүйлс:

• Шинэ зэвсэг, системийн худалдан авалт
• Хуучин техник хэрэгслийн шинэчлэл
• Тайвань ба Хятадын тэнгис дэх үйл ажиллагаатай холбоотой геополитикийн эрсдэлүүд АНУ-ын батлан хамгаалах салбар 2025 оны байдлаар тогтвортой өсөлттэй, стратегийн өндөр ач холбогдолтой хэвээр байна.

АНУ-ын батлан хамгаалах төсөв:

· 968 тэрбум ам.доллар (2025 оны байдлаар)

· 997 тэрбум ам.доллар (2024 оны байдлаар)

Яагаад ийм их байдаг вэ?

· Дэлхий даяар цэргийн оролцоо (НАТО, Зүүн Ази)

· Дэвшилтэт зэвсэг, технологид хөрөнгө оруулалт

· Тусгай хөтөлбөрүүд (сансрын хүч, кибер хамгаалалт, цөмийн хүч)

АНУ түүхэн талаасаа батлан хамгаалах зардалдаа бусад орнуудтай харьцуулахад ДНБ (Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүн) -нийхээ илүү их хувийг зарцуулж ирсэн. АНУ жил бүр ДНБ-нийхээ 3–5%-ийг батлан хамгаалах салбарт зарцуулдаг. Зарим үед (жишээ нь Хүйтэн дайн эсвэл 9/11-ийн дараа) энэ тоо улам өссөн байдаг. Харин бусад орнуудтай харьцуулбал:

· НАТО-гийн орнуудын ихэнх нь 2%-иас бага зарцуулдаг (НАТО-гийн шаардлага бол 2% боловч олон орон хүрдэггүй).

· БНХАУ ойролцоогоор 1.5–2%.

· Орос ойролцоогоор 3–4%, гэхдээ тэдний эдийн засаг АНУ-аас хавьгүй жижиг.

Зах зээлийн чиг хандлага

AI ба автономит системүүд: Хиймэл оюун ухаан (AI) болон автономит системүүд нь АНУ-ын батлан хамгаалах салбарын стратегийн гол тулгуур болж байна. Эдгээр технологи нь:

• Тагнуулын мэдээлэл цуглуулах, шийдвэр гаргалтыг хурдасгах, логистик болон засвар үйлчилгээний автоматжуулалт зэрэг олон чиглэлд ашиглагдаж байна.

• Жишээлбэл, АНУ-ын Агаарын хүчний Project Mayhem болон Hypersonic Attack Cruise Missile (HACM) хөтөлбөрүүд нь AI удирдлагатай, өндөр хурдтай зэвсэглэл хөгжүүлж байна.

• 2025–2034 оны хооронд AI ба аналитикт суурилсан батлан хамгаалах зах зээл 13.4%-ийн CAGR-тай (жилийн нийлмэл өсөлтийн түвшин) өсөх төлөвтэй бөгөөд 2034 он гэхэд $35.8 тэрбум хүрнэ.

Кибер аюулгүй байдал:

Кибер халдлагын тоо эрс нэмэгдэж, АНУ-ын төрийн байгууллагууд 2022 онд 30,659 халдлагад өртсөн нь кибер хамгаалалтад чиглэсэн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлсэн гол шалтгаан болсон. 2025 онд АНУ-ын кибер хамгаалалтын зах зээл $71.7 тэрбум хүрч, 2032 он гэхэд $150.6 тэрбум болох төлөвтэй (жилд 11.2%-ийн өсөлттэй). Zero Trust Architecture, AI-д суурилсан халдлага илрүүлэх системүүд, cloud security зэрэг технологиуд голлох байр суурь эзэлж байна.

Сансрын хамгаалалт:

АНУ-ын Space Force болон холбоотой агентлагууд сансрын хамгаалалтад онцгой анхаарал хандуулж байна: Хиймэл дагуулын хяналт, пуужингийн эсрэг систем, сансрын тагнуулын сүлжээ зэрэг нь үндэсний аюулгүй байдлын салшгүй хэсэг болжээ. 2024 онд АНУ-ын Space Force-ийн төсөв $30 тэрбум хүрсэн нь өмнөх жилээс 13%-иар өссөн үзүүлэлт юм. Сансрын хамгаалалт нь 2030 он гэхэд батлан хамгаалах төсвийн 10%-ийг эзлэх төлөвтэй.

Hypersonic зэвсэг:

Mach 5+ хурдтай, зогсоох боломжгүй hypersonic зэвсгүүд нь АНУ-ын стратегийн шинэ үеийн зэвсэглэлд багтаж байна: 2025 онд АНУ hypersonic хөтөлбөрүүдэд $7 тэрбум төсөвлөсөн бөгөөд энэ нь SCIFiRE, ARRW, LRHW, HACM зэрэг төслүүдийг хамарч байна. Hypersonic зэвсгийн зах зээл 2023 онд $7.1 тэрбум байсан бол 2032 он гэхэд $18+ тэрбум хүрэх төлөвтэй (жилд 10% өсөлттэй). Эдгээр зэвсгүүд нь anti-access/area denial (A2/AD) буюу нэвтрэхийг хориглох / бүс нутгийг хязгаарлах стратеги (A2/AD) орчинд нэвтрэх, цөмийн бус өндөр нарийвчлалтай цохилт өгөх чадвартай.

Гол компаниуд ба зах зээлийн байр суурь:

Lockheed Martin(LMT):

• Гэрээтэй улсууд: 50+ орон (Япон, Солонгос, Польш, Финлянд, Израиль, Саудын Араб, Австрали, Их Британи гэх мэт)
• Экспорт: F-35 сөнөөгч онгоц, HIMARS пуужингийн систем, хиймэл дагуул, Javelin зэрэг зэвсэг
• Урт хугацааны гэрээ: F-35 хөтөлбөрт 17 улс оролцдог бөгөөд 2030-аад он хүртэл нийлүүлэлт үргэлжилнэ. HIMARS системийг Польш, Румын, Эстони, Австрали зэрэг оронд нийлүүлж, Европт засварын төв байгуулсан

Boeing(BA):

• Гэрээтэй улсууд: Саудын Араб, Катар, Япон, Австрали, Канад, Их Британи
• Экспорт: KC-46A бусад нисэх онгоцонд шатахуун дүүргэх зориулалттайгаар бүтээгдсэн , Chinook нисдэг тэрэг, MQ-25 дрон

Northrop Grumman(NOC):

• Гэрээтэй улсууд: Япон, Франц, Польш, Саудын Араб, Өмнөд Солонгос, Австрали
• Экспорт: E-2D Hawkeye, Global Hawk дрон, кибер хамгаалалт, радараар тоноглогдсон системүүд
• Урт хугацааны гэрээ: Япон, Францтай E-2D онгоцны нийлүүлэлтийн гэрээ 2030 он хүртэл үргэлжилнэ. Польш, Солонгостой хамтран IBCS (BattleOne) системийг хөгжүүлж байна

Raytheon (RTX):

• Гэрээтэй улсууд: Израиль, Саудын Араб, Тайвань, Япон, Польш, Румын
• Экспорт: Patriot, NASAMS, SM-3/SM-6 пуужин, radar систем

General Dynamics(GD):

• Гэрээтэй улсууд: Канад, Австрали, Саудын Араб, Тайвань
• Экспорт: Stryker хуягт техник, усан онгоц, шумбагч

Эдгээр компаниуд бүгд экспорт хийдэг, урт хугацааны гэрээтэй, хамтарсан үйлдвэрлэл болон технологи дамжуулалт хийдэг. Геополитикийн нөхцөл байдал (Украины дайн, Тайванийн асуудал) нь эдгээр гэрээ, экспортын эрэлтэд шууд нөлөөлж байна.

Салбарын асуудлууд:

АНУ-ын батлан хамгаалах салбар нь F-35 хөтөлбөрийн $1.7 их наядын өртөг, 800,000 гаруй мэргэжилтний хомсдол, хангамжийн сүлжээний эмзэг байдал, технологийн хурдацтай шинэчлэлд дасан зохицох сорилт, мөн Тайвань ба Хятадын тэнгис дэх үйл ажиллагаа, Японтой холбоотой геополитикийн хурцадмал байдал зэргээр шинэчлэл, стратегийн бэлэн байдлын эрэлт хэрэгцээ улам нэмэгдэж байна.

Нийлүүлэлтийн сүлжээний эмзэг байдал: Глобал сүлжээ тасалдах эрсдэлтэй тул дотоод үйлдвэрлэл, олон эх үүсвэрт шилжих шаардлага үүсч байна. Кибер халдлагын эрсдэл: Төрөөс ивээн тэтгэсэн халдлагууд улам нарийн болж байгаа нь салбарын аюулгүй байдалд заналхийлж байна.

Ирээдүйн төлөв (2030 он хүртэл):

2030 он хүртэлх АНУ-ын батлан хамгаалах салбарын ирээдүйн төлөв нь хиймэл оюун ухаан, сансрын хамгаалалт, ногоон технологи, судалгаа хөгжүүлэлтийн давамгайлал зэрэг стратегийн дөрвөн чиглэлд төвлөрч байна:

Хиймэл оюун ухаан ба автономит системүүд нь цэргийн шийдвэр гаргалтын үндсэн технологи болж, тагнуулын дүн шинжилгээ, байлдааны нөхцөл байдлын үнэлгээ, логистикийн оновчлол зэрэгт хүний оролцоог багасган, хурдтай, нарийвчлалтай шийдвэр гаргах боломжийг бүрдүүлнэ.

Сансрын хамгаалалт нь АНУ-ын батлан хамгаалах стратегийн салшгүй хэсэг болж, хиймэл дагуулын хяналт, пуужингийн эсрэг систем, сансрын тагнуулын сүлжээ зэрэгт онцгой анхаарал хандуулж байна.

Ногоон технологи нь батлан хамгаалах салбарт эрчим хүчний хэмнэлттэй, байгальд ээлтэй зэвсэглэл, цахилгаан тээврийн хэрэгсэл, сэргээгдэх эрчим хүчний шийдлүүдийг нэвтрүүлэхэд чиглэж байна. АНУ-ын батлан хамгаалах салбар 2030 он гэхэд устөрөгчийн түлш, цахилгаан хөдөлгүүртэй хуягт техник, ногоон нисэх хүчний систем зэрэгт хөрөнгө оруулалтаа нэмэгдүүлж, нүүрстөрөгчийн хаягдлыг бууруулах зорилт тавьжээ.

Судалгаа, хөгжүүлэлтийн төвлөрөл (R&D) нь уламжлалт төрийн санхүүжилтээс гадна хувийн хэвшлийн инновац давамгайлах чиг хандлагатай болж байна. 2024 онд АНУ-ын батлан хамгаалах R&D төсөв $150 тэрбум давсан бөгөөд үүний 30% нь AI, автономит систем, кибер аюулгүй байдал зэрэгт чиглэж байна. Үүний зэрэгцээ venture capital хөрөнгө оруулалт 2024 онд $31 тэрбум хүрч, хувийн хэвшлийн оролцоо эрс нэмэгдэж байна.

Эдгээр чиг хандлагууд нь АНУ-ын батлан хамгаалах салбарыг 2030 он гэхэд илүү ухаалаг, тогтвортой, технологид суурилсан, хувийн хэвшилтэй нягт уялдсан бүтэц рүү шилжүүлэх суурь болж байна.

Зардлын харьцаа/хувь гэдэг нь хөрөнгө оруулалтын сангийн удирдлага, үйл ажиллагааны зардлыг нөхөхийн тулд жил бүр таны хөрөнгөөс авдаг төлбөр юм. Энэ нь таны хөрөнгийн нийт дүнгийн хувиар илэрхийлэгддэг. Зардлын харьцаа өндөр байх тусам таны өгөөж багасна. Жишээ нь хэрэв таны сан жилд 6% өгөөж өгдөг ч 1.5% зардалтай бол бодит өгөөж нь 4.5% л болно. Урт хугацаанд энэ зөрүү нь олон мянган долларын алдагдал үүсгэж болзошгүй.

Санал болгох ETF

Урт хугацааны тогтвортой өсөлт хүсвэл: ITA, PPA, XAR Шинэ технологи, AI, кибер аюулгүй байдалд итгэдэг бол: SHLD, FITE Сансрын инновацид сонирхолтой бол: ARKX Өндөр эрсдэлтэй, богино хугацааны ашиг хайж байвал: DFEN

Дүгнэлт:

АНУ-ын батлан хамгаалах салбар нь технологийн шинэчлэл, геополитикийн эрэлт хэрэгцээ, төрийн дэмжлэг дээр тулгуурлан тогтвортой өсөж байна. Гэхдээ нийлүүлэлтийн сүлжээ, кибер аюулгүй байдал зэрэг сорилтуудыг даван туулахын тулд инноваци, дотоод нөөцийн бэхжилт шаардлагатай хэвээр байна.